Anal fissür, anüsün ince, nemli iç dokusu olan mukozada meydana gelen küçük çatlak, yırtık veya ülserlerdir. Çoğu hasta için topikal kremler, merhemler ve diyet değişiklikleri anal fissürlerin iyileşmesine yardımcı olabilirken şiddetli vakalarda anal fissürleri tedavi etmek ve ağrıyı hafifletmek için Botox enjeksiyonu kullanılabilir.
Anal Fissür Nedir?
Anal fissür, dışkılama sırasında ve sonrasında anal kasların spazmından kaynaklanır. Bu minik yırtıklar genellikle yumuşak ama çok sık gaita (ishal) veya sert ve kuru (kabızlık) gaita çıkışıyla oluşur. Bazen de doğum sırasındaki “kısmen travmatik” durumlar kök nedendir. Spazm döngüsü kendi kendini besler. Hasta ağrıdan çekindiği için dışkılamayı erteler, erteleme dışkının su oranına azaltarak ağrıyı tetikler. Spazm dokuya giden kanı azaltır ve iyileşmeyi geciktirir. Tedavi, kısır döngüyü kırmayı hedefler. 4-6 haftada düzelmeyen şikayete kronik fissür denilebilir.
Anal Fissür Belirtileri
Anal fissürler dışkılama hareketiyle ilişkili keskin anal ağrıya neden olur. Ağrı, "zonklama, bıçak kesisi, bacağa vuruyor" şeklinde tariflenebilir. Kanama, kaşıntı eşlik edebilir. Ağrı birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Anal fissürlerin diğer belirtileri şunlardır: Bağırsak hareketinden sonra tuvalet kağıdında veya dışkıda parlak kırmızı kan | çatlağın yakınında küçük bir deri veya yumru oluşumu (bu İBH gibi kronik durumlarda daha sık görülür) | anüs çevresindeki deride çatlak
Anal fissürlerin tanısı sıklıkla, doktorun gözle de görebileceği bir yırtığın tıbbi muayenede yerinin tespit edilmesi ile konur. Kadın ve erkekte görülme sıklığı yakın orandadır. Şikayetin yeri %85-90 oranında anüs arka kısmında, orta hattadır.
Anal Çatlak Tedavileri
Anal fissürlerin ilk basamak tedavisi, cildi daha fazla yırtmasını önlemek için dışkıyı yumuşatmaya çalışmaktır. Bu, lif takviyeleri, dışkı yumuşatıcı ilaçlar alarak ve daha fazla su içerek yapılabilir. Ayrıca dışkılamadan sonra sonra 10 ila 20 dakika ılık suda oturma banyolarının kullanılması da önerilir. Bu banyo anal sfinkterin (anüsün alt kısmındaki kaslar) gevşemesine yardımcı olur ve cildin iyileşmesini destekler. Tipik olarak anal fissürler bu adımların atılmasından sonraki birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak belirtileriniz devam ederse deneyebileceğiniz başka cerrahi olmayan ve cerrahi seçenekler de vardır.
Anal Çatlaklarda Ameliyatsız Tedaviler
Tipik olarak cerrahi olmayan tedaviler, doğrudan anal fissüre ve etkilenen bölgeye uygulanabilen topikal kremler ve merhemlere odaklanır. Nitrogliserin veya gliseril trinitrat içeren kremler ve merhemler, birinci basamak seçeneklerin başarısız olması durumunda sıklıkla en iyi tedavi seçeneği olarak kullanılır. Bunlar anal sfinkter kaslarının iyileşmesini ve gevşemesini destekleyen anal fissüre kan akışını teşvik etmek için kullanılır. Anal sfinkter çevresindeki ağrıyı gidermek için lidokain içeren kremler ve merhemler de kullanılabilir.
Kimi hastalar denedikleri yöntemleri şöyle sıralamaktadırlar:
“İçinde çinko oksit bulunan bebek kremi kullanıyorum.”
“Anal ülserler veya çatlaklar için hidrokortizonlu krem yardımcı oluyor."
“Anal çatlaklarım için vazelinle karıştırılmış nitrogliserin alıyorum.”
Bazı tansiyon ilaçlarının da anal fissür tedavisinde etkili olduğu bulunmuştur. Diltiazem (Cardizem) veya nifedipin (Procardia), anal sfinkterin gevşemesine yardımcı olmak için hap olarak alınabilir veya cilde uygulanabilir.
Anal Çatlaklarda Cerrahi Tedaviler
Daha ciddi, kronik vakalarda anal fissürlerin tedavisinde ameliyat kullanılabilir. En yaygın cerrahi prosedür lateral internal sfinkterotomidir. Kişi sedasyon altında bilinçsiz durumdayken, cerrah iç ve dış anal sfinkterler arasında küçük bir delik açar. Daha sonra iç sfinkterin kas liflerini ayırırlar. Bu adım basıncı azaltır ve kas spazmlarını durdurarak anal fissürün düzgün şekilde iyileşmesini sağlar. Bu ameliyatın bir yan etkisi idrar kaçırma veya dışkılamayı kontrol edememektir. Hastalar: “İki yıl boyunca bir çatlağım vardı ve merhem üzerine merhem denedim; her şey ameliyattan kaçınmak içindi. Tavsiyemi dinleyin: Doktorunuz ameliyat önerirse evet deyin. Pişman olmayacaksınız."| "Lidokain ve nitrogliserin aldım ama sonunda sfinkterotomi oldum. Ameliyat, topikal olarak tedavi etmekten daha az acı vericiydi."
Anal Çatlak Tedavisinde Botoks
Araştırmalar
ayrıca kimyasal sfinkterotomilerin kronik anal fissürlerin
tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir. Bu prosedür, sfinkter
kaslarını geçici olarak felç etmek için fissür alanının
yakınına Botoks (botulinum toksin A) enjekte etmeyi içerir.
Botoks, kasları ve sinirleri etkileyebilen bir tür gıda
zehirlenmesi olan botulizme neden olan bir bakteri tarafından
üretilen bir toksindir. Toksin bir kasın hareket etmesini geçici
olarak engelleyebilir. Anal fissür durumunda kas spazmlarını
durdurabilir ve ağrının hafiflemesini sağlayabilir. Botoks ameliyathane ortamında uygulanır ve günlük hayatı etkilemez. Hastaların %50 ila 80 inde tam iyileşme sağlanabilirken %40'ında tekrar edebilir.
“Geçen ay botoks yaptırdım. Acıttı ama geçen haftaya kadar işe yaradığını hissettim." "Doktorum botoksun vakaların yalnızca yüzde 60'ında işe yaradığını söyledi. Botoks yaptırmaktan korkuyorum ama ameliyattan daha da korkuyorum.” | “Çatlaklarım için botoks yaptırmam gerekti. Bana yardımcı olan tek şey buydu.”
Botoks Tedavisini Destekleyen Veriler
Anal çatlakları tedavi etmek için Botoks kullanımına yönelik araştırmalar karışık sonuçlar verdi. Tedavi bazıları için etkili olabilirken diğerleri için etkili olmayabilir. Botoks tedavisi durdurulduktan sonra çatlakların tekrar oluşma ihtimali de vardır. Bir çalışma, beş yıl boyunca Botox enjeksiyonlarıyla tedavi edilen 126 kişiyi takip etti. Üç aylık tedaviden sonra katılımcıların yaklaşık yüzde 47'sinde tam iyileşme yanıtı, yüzde 24'e yakınında ise kısmi yanıt elde edildi. Ancak katılımcıların yüzde 29,5'i tedaviden hiçbir fayda görmedi. Beş yıllık tedaviden sonra genel başarı oranı yaklaşık yüzde 65 oldu. Başka bir çalışma ameliyatı Botoks enjeksiyonlarıyla karşılaştırdı. Genel olarak, lateral internal sfinkterotomi, Botoks enjeksiyonlarından daha yüksek bir iyileşme oranına sahipti. Bununla birlikte enjeksiyonlar, ameliyat olmak istemeyen kişiler için ağrıyı hafifletmek amacıyla daha az invaziv bir seçenek sağlayabilir. Araştırmacılar ayrıca Botoks enjeksiyonlarını gliseril trinitrat içeren topikal merhemlerle karşılaştırdılar. Her iki tedavi seçeneğinin de anal fissür tedavisinde etkili olduğunu ancak farklı faydalarla ilişkili olduğunu buldular. Botoks enjeksiyonları kolayca tekrarlanabilir ve mükemmel bir iyileşme oranına sahiptir; ancak bu tedavi aynı zamanda dışkı inkontinansı (bağırsak hareketlerini kontrol edememe) ile de ilişkilidir. Dışkı inkontinansı herkeste görülmez ve geçici olabilir. Öte yandan merhemler daha ucuzdur ve kaçırmaya neden olduğu görülmemiştir ancak uygulandığında baş ağrısına ve yanma hissine neden olabilir.
Botoks Tedavisinin Yan Etkileri
Anal fissürler için Botox tedavisine ilişkin çalışmalardan bildirilen yan etkiler genellikle hafiftir; örneğin: bağırsak gazını kontrol edememe, Dışkı inkontinansı, Enjeksiyon bölgesinde ağrı veya enfeksiyon